Circa een op de vier mensen krijgen gedurende hun leven te maken met spataderen. Deze aandoening komt dus relatief vaak voor. Ook al geeft een spatader lang niet in alle gevallen klachten, de meeste mensen vinden deze opgezwollen, kronkelige bloedvaten met hun paarse tot diepblauwe kleur alles behalve een aangenaam gezicht. Wat is een spatader precies? Hoe ontstaat deze? Welke klachten kun je ervaren als gevolg van spataderen en zijn er dingen die jij of je arts kunnen doen om de spataderen te voorkomen of doen verdwijnen?
Wat zijn spataderen?
Een spatader is een verwijd bloedvat dat er kronkelige of bobbelige uitziet en dat zich in de meeste gevallen in de benen bevindt. Het formaat van een spatader varieert van een dun, nauwelijks zichtbaar lijntje tot een flink opgezwollen bloedvat, dat op de huid ligt. In de aderen in ons lichaam zijn een soort klepjes aanwezig die voorkomen dat het bloed terugstroomt in tegengestelde richting. Wanneer deze kleppen de betreffende ader niet langer goed afsluit, stroomt er iets van het bloed terug, waardoor er bloedophopingen binnen de aderen ontstaan. Dit zorgt ervoor dat het bloedvat zich verder zal verwijden, waardoor de spatader geleidelijk in omvang zal toenemen.
Kun je het ontstaan van een spatader voorkomen?
De oorzaak van spataderen is doorgaans het niet optimaal functioneren van de aderen. Zaken die de bloeddoorstroming bemoeilijken, zijn overgewicht en een levensstijl die weinig tot niet actief is. In andere gevallen is er sprake van een erfelijkheidsfactor, is er sprake van een onderliggend ziektebeeld als trombose of worden spataderen veroorzaakt door een hormonale verandering. Dit laatste kan onder andere gedurende een zwangerschap het geval zijn. Wat je zelf kunt doen om de kans op spataderen te verkleinen, is kiezen voor een levensstijl die de bloedsomloop stimuleert. Denk hierbij onder meer aan gezonde voeding, voldoende beweging en aan het behouden of bereiken van een gezond lichaamsgewicht.
Wat kun je zelf doen om spataderen en de eventuele bijbehorende klachten te verminderen?
Naast het cosmetische aspect zijn er gevallen waarin men wel lichamelijke klachten ervaart ten gevolge van spataderen. Een spatader kan jeuk of een tintelende sensatie geven. Ook komen symptomen als pijn, kramp en zware, vermoeide benen geregeld voor. Als gevolg van het feit dat je bloed moeizamer terugstroomt van de benen naar het hart, kunnen eczeem en andere huidproblemen ontstaan. Je kunt meer vocht gaan vasthouden in de benen en een spatader kan na verloop van tijd zelfs gaan ontsteken. Er is zelf een aantal dingen dat je kunt doen om (milde) klachten wat te verzachten. Ten eerste is het raadzaam om regelmatig van houding te wisselen. Probeer bij een zittend beroep met regelmaat even te gaan staan, een stukje te lopen en een andere zithouding aan te nemen. Ook kun je met simpele oefeningen de vermoeidheid in de benen doen afnemen. Een voorbeeld van een dergelijke oefening is je gewicht afwisselend van je tenen naar je hakken brengen. Doordat het vocht in de benen met dergelijke oefeningen wat vermindert, zullen de klachten als gevolg van de vochtophoping verminderen. Ook kun je om aan voldoende beweging per dag te komen de fiets verkiezen boven de auto en wat vaker de trap nemen in plaats van de lift.
Wat kan een arts voor je betekenen?
Een spatader kan geen kwaad, dus een medische behandeling is niet noodzakelijk. Als de klachten echter dermate hevig zijn dat je dagelijks leven erdoor wordt beïnvloed, kun je een arts raadplegen om te overleggen welke behandeling geschikt is voor jou. Ook wanneer je minimale klachten hebt, maar wel vindt dat je spataderen een negatief effect hebben op je uiterlijke verschijning, kan een medische behandeling een optie zijn. Afhankelijk van de grootte van het aangedane bloedvat, kan er voor diverse behandelingen worden gekozen om de spatader te verwijderen. Voorbeelden van behandelingen zijn het dichtspuiten van de spataderen met een vloeistof of schuim, het verwijderen van de spatader door middel van een haakje en het uitvoeren van een flebectomie of een crossectomie. Bij grote spataderen kan een behandeling met verhitting soelaas bieden.